Kusmak orucu bozar mı? Diyanet’in cevabı
Ramazan ayının yaklaşmasıyla birlikte oruç tutanların en çok merak ettiği konulardan biri de kusmanın orucu bozup bozmadığıdır. Özellikle mide rahatsızlıkları, mide bulantısı veya beklenmedik kusma durumları yaşayanlar, bu konuda nasıl hareket etmeleri gerektiğini öğrenmek istiyor. Peki, dinî kaynaklara göre kendiliğinden kusmak orucu bozar mı? Yoksa yalnızca bilinçli olarak kusmak mı orucu geçersiz kılar?
Kendiliğinden Kusmak Orucu Bozar mı?
İslâmî kaynaklar ve din âlimleri, kişinin isteği dışında gelişen kusma durumunun oruca zarar vermediğini belirtmektedir. Yani, mide rahatsızlığı, hastalık veya herhangi bir dış etken nedeniyle istemsizce meydana gelen kusma, kişinin orucunu bozmaz.
Mideye Dönen Kusuntu Durumu
Bazı durumlarda kusmuk, ağıza kadar yükselip tekrar mideye dönebilir. Bu durumda kişi yutkunmak zorunda kalabilir. Din İşleri Yüksek Kurulu’nun açıklamalarına göre, böyle bir durumda da oruca zarar gelmez. Kendi iradesi dışında gelişen bu olayda kişi orucuna devam edebilir.
Bilinçli Olarak Kusmak Orucu Bozar mı?
Oruçlu bir kişi, kendi isteğiyle, müdahale ederek kusarsa, bu durum orucu bozar. Bu hususta Hz. Peygamber (s.a.s.)’in hadisinde şu ifadeler yer almaktadır:
“Oruçlu kimse kendisine hâkim olamayarak kusarsa ona kaza gerekmez. Her kim de kendi isteği ile kusarsa orucunu kaza etsin.” (Ebû Dâvûd, Savm, 32 [2380]; Tirmizî, Savm, 25 [720])
Bu hadisten de anlaşıldığı üzere, zorunlu olarak kusan kişi orucuna devam edebilir. Ancak, bilerek ve isteyerek kusan kişi orucunu kaza etmek zorundadır.
Kusmanın Miktarı Önemli mi?
Fıkıh kaynaklarında, ağız dolusu kusmanın orucu bozduğu belirtilmiştir. Ancak, ağız dolusu olmayan, yani küçük miktarlarda gelen kusmalar için böyle bir durum söz konusu değildir. Eğer kişi kendiliğinden az miktarda kusarsa, orucu bozulmaz.
Kusmanın Ardından Yenilip İçilirse Ne Olur?
Din âlimleri, bazı kişilerin kustuğunu zannederek orucu bozulduğunu düşünüp yeme içmeye devam edebildiğini belirtmektedir. Ancak bu büyük bir yanılgıdır. Kişi kusmanın orucunu bozduğunu düşünerek yeme içmeye devam ederse, bu durumda gerçekten orucu bozulur ve gününe gün kaza gerekir.
Bu Durumda Keffâret Gerekir mi?
Kusma nedeniyle orucunun bozulduğunu düşünen ve ardından yeme içmeye devam eden kişi, keffâret orucu tutmak zorunda değildir. Ancak, o günkü orucu kaza etmesi gerekir. Yani, sadece bir gün oruç tutarak bu açığı kapatabilir.
Kusma Durumunda Oruçlu Nasıl Hareket Etmeli?
- Eğer istemsiz şekilde kusma gerçekleşmişse, kişi orucuna devam edebilir.
- Eğer bilinçli olarak, müdahale ederek kusulmuşsa, bu durumda oruç bozulur ve kaza gerekir.
- Ağıza kadar gelen ve tekrar mideye dönen kusuntu orucu bozmaz.
- Kusmanın ardından orucun bozulduğunu zannederek yeme içmeye başlanırsa, oruç gerçekten bozulur ve kaza gerekir.
Sonuç olarak, İslam dininde oruç tutan kişilere kolaylık sağlanmış, zorunlu durumlarda orucun bozulmaması esası getirilmiştir. Ancak, bilinçli yapılan eylemler oruç ibadetini geçersiz kılabilir. Bu nedenle, oruçlu kişilerin kendilerini bu konuda bilinçlendirmeleri önem arz etmektedir.