Meclis’te HSK seçimi krizi: CHP katılmadı

Can Atalay hakkındaki Anayasa Mahkemesi kararını TBMM Genel Kurulu’nda okuyan CHP’li Başkanvekili Gülizar Biçer Karaca, Meclis Başkanı Numan Kurtulmuş tarafından yeniden oturum yönetmekle görevlendirilmedi. CHP, bu gelişmenin ardından HSK seçiminde yer almama kararı aldı.

Böyle bir cezanın “hak gaspı” olduğunu söyleyen CHP, Meclis’te kavgayı büyüttü.

Meclis genel kurulu HSK seçimlerine geçemedi. HSK’ya 5 üye seçilmesi bekleniyor.

CHP genel kuruldaki HSK seçimine de katılmama kararı aldı. TBMM Genel Kurulu’nda yoklama gerginliği de yaşandı.

TBMM Başkanı Numan Kurtulmuş, oturuma 10 dakika ara verdi.

ÖZEL’DEN AÇIKLAMA
CHP Genel Başkanı Özgür Özel, DEM Parti görüşmesi sonrasında, “HSK ile mesele tam bir hukuksuzluk. Anayasa Mahkemesi’ne HSK seçimleri sonlandığında yarın yürütmeyi durdurma talepli başvuracağız.” açıklamasını yaptı.

Özel şunları söyledi:

HSK ile ilgili mesele tam bir hukuksuzluk meselesi. Anayasa Mahkemesi’ne bugün YSK seçimi sonlandığında, yarın başvuruda bulunacağız. Yürütmeyi durdurma talepte bulunacağız. Şu kadar açık arkadaşlar, Anayasa diyor ki: “İlk turda nitelikli çoğunluk aranır.” İkinci turda daha düşük bir nitelikli çoğunluk aranır. Bunlar sağlanamazsa üçüncü turda en çok oyu almış adaylar arasında kura çekilir diyor. Olmayan bir üçüncü tur oylaması icat ederek yani ilk iki turda nitelikli çoğunluğu sağlayamayan AKP, üçüncü turda olmayan bir oylama icat edip kendi, MHP ile birlikte 30 olan oyunu 15-15 ikiye bölüp kuraya girecek iki adayı da AKP’ye yakın, onların desteklediği adaylara dönüştürmeye çalışacak bir şeytanlık demeyeyim, bir cüretkarlık, bir tenezzül, bir yan kesicilik teşebbüsü. Anayasa diyor ki bir oylama, iki oylama, olmadı en çok oyu alan iki aday arasında kura.

MHP DE AÇIKLAMA YAPMIŞTI
HSK seçimleri ile ilgili MHP Genel Başkan Yardımcısı Feti Yıldız şu açıklamayı yapmıştı:

Bugün TBMM de HSK üyelerinin seçimi yapılacak.
Suçsuzluk karinesi’nin esas alındığı, şüpheden sanığın faydalandığı,
kimsenin kendini suçlamaya zorlanmadığı,
bağımsız ve tarafsız mahkemelerde
doğal hakimlerin görev aldığı,
duruşmaların aleni,
davaların makul sürede sonuçlandığı,
delillerin vasıtasız olduğu,
insan haklarına saygı duyan,
koruyucu adaleti kuran,
yargı denetimine bağlı olan
hukuk devletinde;
Tatbikatın içindeki kişilerin hukuk bilgisi ve vicdanına emanetiz.
Bir hakimde olması gereken vasıflar Mecelle’de sıralanmıştır.
Bir bakıma,hakimliğin “meslek kuralları”dır.
“hâkim; hakîm, fehîm, müstakîm, emîn, mekîn ve metîn olmalıdır.” (hakim; bilgin, zeki, doğru, güvenilir, vakar sahibi, sağlam “olmalıdır.
Seçilecek arkadaşlara başarılar diliyorum.

NE OLMUŞTU?
TBMM Anayasa ve Adalet komisyonları üyelerinden kurulu Karma Komisyon, Genel Kurul tarafından Hakimler ve Savcılar Kuruluna (HSK) seçilecek 5 üyenin üç katı adayı belirlemişti.

AK Parti Ankara Milletvekili Murat Alparslan aday adaylarının başvuru evraklarının incelenmesinin ardından raporlarını oluşturduklarını ifade etti.

İncelemeler sonrasında 101 aday adayının başvurduğunun belirlendiğini aktaran Alparslan, başvuru yapanların tamamının mevzuat gereğince ve TBMM’nin ilan duyurusunda öngörülen HSK üyeliği aday adaylığı başvuru şartlarını taşıdığının tespit edildiğini söyledi.

Karma Komisyon Başkanı Yusuf Beyazıt da “Alt Komisyonca yapılan incelemeler sonucunda 48 Yargıtay üyesi, 6 Danıştay üyesi, 39 avukat ile 8 öğretim üyesi olmak üzere toplam 101 aday adayının başvurusu geçerli bulunmuştur.” diye konuştu.

CHP’DEN “15 ADAY İÇİN AYRI AYRI OYLAMA YAPILSIN” TALEBİ
Görüşmeler sırasında CHP milletvekilleri belirlenecek 15 adayın her biri için ayrı ayrı oylama yapılmasına yönelik önerge sundu.

CHP Aydın Milletvekili Bülent Tezcan, komisyonun her bir üyelik için üç aday belirleyeceğini, bu üç adayın üç aşamada tespit edileceğini belirtti.

Anayasadaki seçim usulüne ilişkin hükümleri hatırlatan Tezcan, birinci oylamada üye tamsayısının üçte iki çoğunluğunun aranacağını, birinci oylamada aday belirleme işleminin sonuçlandırılamaması halinde ikinci oylamada üye tamsayısının beşte üç çoğunluğuyla seçim yapılacağını ifade etti.

Tezcan, ikinci oylamada da nitelikli çoğunluk bulunamadığında en çok oyu alan iki aday adayı arasında ad çekme usulüyle aday belirleneceğini dile getirdi.

Anayasa değişikliği sırasında “kura usulüne” itiraz ettiklerini anımsatan Tezcan, üçte iki ve beşte üç çoğunluk aranmasını kabul ettiklerini, kura usulünün uzlaşma konusundaki hassasiyete gölge düşürülebileceğini savundu.

Bülent Tezcan, 15 aday için ayrı ayrı oylama yapılmasını istediklerini bildirdi.

CHP Grup Başkanvekili Murat Emir, 2017’deki Anayasa değişikliğiyle Meclis’e, 7 HSK üyesi seçme yetkisi verildiğini anımsattı.

HSK’da nitelikli çoğunlukla seçilmiş yargıçların olması gerektiğini kaydeden Emir, Kurula 2021’deki üye seçiminde uzlaşmanın sağlandığını, ad çekme uygulamasının yapılmadığını anlattı. Emir, “Öyle görünüyor ki ilk defa bir ad çekme usulü uygulanacak. Anayasanın 159. maddesinde açıkça yazdığı gibi her bir adaylık için ayrı ayrı oylama yapılması şarttır.” değerlendirmesinde bulundu.

“YENİ BİR SEÇİM YÖNTEMİNİN BELİRLENMESİNE GEREK YOKTUR”
TBMM Adalet Komisyonu Başkanı ve AK Parti İstanbul Milletvekili Cüneyt Yüksel, HSK’nın adalet sisteminin temelini oluşturduğunu belirtti.

Seçimlerin şeffaf olması için gayret gösterilmesi gerektiğini vurgulayan Yüksel, HSK üyeliğine ilişkin Anayasa’nın 159. maddesi ile Hakimler ve Savcılar Kurulu Kanunu’nun 20. maddesindeki hükümleri hatırlattı. Yüksel, bu maddelerde Karma Komisyonda her bir üyelik için üç adayın belirleneceğinin düzenlendiğini ifade etti.

İlgili maddelerde Karma Komisyondaki seçimin usulüne yönelik herhangi bir düzenlemeye yer verilmediğine işaret eden Yüksel, konuşmasını şöyle sürdürdü:

“Daha önceki tarihlerde yapılan HSK üyelik seçimlerine bakıldığında pusulada yer verilen adayların üç tanesinin işaretlenmesinin usulünün benimsendiği görülmektedir. Şimdiye kadar uygulanan bu yöntemden vazgeçilerek yeni bir seçim yönteminin belirlenmesine gerek yoktur. TBMM’de, İçtüzük’te hüküm bulunmayan hallerde teamüllere başvurulması yaygın bir uygulama olup teamül haline gelmiş olan bu usulün de uygulanmasına devam edilmesinin uygun olduğu kanaatindeyim.”

TBMM Anayasa Komisyonu Sözcüsü ve AK Parti Bursa Milletvekili Osman Mesten, Karma Komisyonun her bir üyelik için üç aday belirleyeceğini hatırlattı.

Karma Komisyonun 2017, 2021 ve 2024’te yaptığı seçimlerdeki uygulamaları anlatan Mesten, şunları kaydetti:

“Bu seçimlerde Genel Kurula gönderilecek her bir aday için oy pusulalarında 3 kişi işaretlenmiştir. Geçmiş uygulamalarımızda da HSK seçimlerinde seçilecek her bir üyelik için oy pusulasında 3 kişiye oy verileceği ve üçten fazla kişiye oy verilmesi durumunda ilgili pusulaların geçersiz olacağı hususu açıkça belirtilmiş ve oylamalar konusunda bu doğrultuda bir içtihat geliştirilmiştir. Mevzuat gereği Komisyon tarafından her bir üyelik için 3 aday seçilecek olması, gerekse Komisyon uygulamalarımız ve teamüllerimiz göz önüne alındığında her bir üyelik için oy pusulalarında 3 adayın işaretlenmesi gerekmektedir.”

CHP’NİN ÖNERGESİ REDDEDİLDİ
DEM Parti Şanlıurfa Milletvekili Mithat Sancar da adaylıklar için ayrı ayrı oylama yapılması gerektiğini söyledi.

Yeni Yol Partisi Ankara Milletvekili İdris Şahin, aday adaylarıyla ilgili kanaatlerinin bulunmadığını, “görücü usulü” seçim yapıldığını ileri sürdü.

Görüşmelerin ardından CHP’nin önergesi oy çokluğuyla reddedildi.

Daha sonra Tasnif Komisyonu kurularak HSK’ye seçilecek 5 üyenin üç katı adayın belirlenmesi için seçime geçildi.

5 HSK üyeliği için 48 Yargıtay, 6 Danıştay, 8 yükseköğretim üyesi ve 39 avukat olmak üzere 101 aday adayı seçime girdi. Seçimler basına kapalı gerçekleşti.

CHP ve Yeni Yol Partisi milletvekilleri, Yargıtay üyeleri için seçilecek adayların belirlenmesi sırasında seçim usulüne tepki göstererek salonu terk etti, oy kullanmadı. Seçimler diğer partilerin üyelerinin katılımıyla devam etti.

Yaklaşık 7 saat süren komisyon toplantısı ve seçimlerin ardından HSK üyeliği için 15 aday belirlendi.

Genel Kurula bildirilecek 15 aday şöyle:
“Yargıtay üyelerinden Fuzuli Aydoğdu, Ömer Faruk Aydıner, Mustafa Yapıcı, Hakan Yüksel, İbrahim Temir, Hakan Türkön, Ergün Şahin, Seyfi Han, Şerafettin Saka. Danıştay üyelerinden Aysel Demirel, Cengiz Aydemir, Kemal Açıkgöz. Avukatlardan Alişan Tiryaki, Hasan Oğuz Altınkaynak, Figen Şaştım.”

GENEL KURULDAKİ SEÇiM SÜRECİ
TBMM Genel Kurulu, gelecek haftalarda 5 HSK üyesi seçecek.

Karma Komisyon tarafından belirlenen 15 aday arasından her bir üye için ayrı ayrı gizli oyla seçim yapılacak. Birinci oylamada üye tamsayısının üçte iki çoğunluğu, bu oylamada seçimin sonuçlandırılamaması halinde ikinci oylamada üye tamsayısının beşte üç çoğunluğu gerekecek. İkinci oylamada da üye seçilemezse, en çok oyu alan iki aday arasında ad çekme usulüyle üye seçimi gerçekleştirilecek. Seçilecek HSK üyeleri 4 yıl görev yapacak.